W Polsce KSeF od 2024 roku. A w innych krajach?

Luka w podatku VAT to różnica między oczekiwanymi dochodami a faktycznie pobraną kwotą - tutaj pisaliśmy o tym, jak Polska prezentuje się w tym aspekcie na tle innych krajów. Pomysłem na zmniejszanie luki w należnościach z VAT jest uszczelnianie systemu podatkowego przez wprowadzenie jednolitego cyfrowego systemu rejestracji faktur na terenie Unii Europejskiej.

Pierwszym krokiem w tym kierunku była dyrektywa (2014/55/UE), której celem jest ujednolicenie wymagań dotyczących fakturowania elektronicznego w zamówieniach publicznych (business-to-government) w Unii Europejskiej od 2020 r. Transakcje B2G są rejestrowane w ramach platformy Peppol, która jest obowiązującym standardem elektronicznej wymiany dokumentów w europejskich instytucjach rządowych. 

Krok kolejny określa dyrektywa VAT w epoce cyfrowej (ViDA) z grudnia 2022 r. Zobowiązuje kraje UE do otrzymywania i wystawiania faktur elektronicznych w ramach jednolitego systemu, który będzie obowiązywał od 2028 r.

Przez e-fakturę rozumie się dokument wygenerowany, przesłany i odebrany w formie cyfrowej. To tzw. faktura ustrukturyzowana, wystawiana i rejestrowana w formie pliku XML,  do dalszego automatycznego przetwarzania. Informacja o jej wystawieniu przechowywana będzie w systemie przez 10 lat. Oznacza to, że nie ma potrzeby wystawiania duplikatu w wypadku jej zaginięcia. Dla wyjaśnienia dodajmy, że tych definicji nie spełnia faktura wystawiona w postaci pliku PDF.

‍

Włosi liderem, tuż za nimi Węgrzy

‍

O ile z e-faktur korzysta powszechnie sektor publiczny w UE, poszczególne kraje wprowadzają elektroniczne fakturowanie we własnym tempie. Z perspektywy 2023 r. tylko część krajów wprowadziła taki obowiązek w transakcjach B2B.

Niekwestionowanym liderem są Włochy, które obowiązek fakturowania elektronicznego wprowadziły dla rozliczeń B2G w 2014 r. Od 2019 r. e-faktury wystawiają firmy z obrotem powyżej 65 tys. euro, od połowy 2022 r. wszystkie. Włoska platforma Sistema di Interscambio (SDI) przetwarza 2 mld e-faktur B2B rocznie. Włosi ograniczyli spadek przychodów z VAT o 10,7 punktu procentowego w 2021 r. wg danych Komisji Europejskiej.

Z tych samych danych wynika, że w Polsce ograniczono stratę w luce VAT o 7,8 p.p. W Polsce od 1 stycznia 2022 r. trwa okres przejściowy i przedsiębiorcy mogą korzystać z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), który umożliwia wystawianie i udostępnianie faktur ustrukturyzowanych. Obowiązek wystawiania faktur ustrukturyzowanych wejdzie w życie 1 lipca 2024 r. i dotyczyć będzie przedsiębiorców, którzy są czynnymi płatnikami VAT. Od początku 2025 r. e-faktury będą wystawiać również firmy zwolnione podmiotowo i przedmiotowo z płacenia VAT. 

Węgry to kolejny po Włoszech kraj, który sprawnie wprowadził obowiązek raportowania faktur w czasie rzeczywistym (RTIR) od połowy 2018 r. Od 1 stycznia 2021 r. nie tylko transakcje B2B, ale również B2C muszą być zgłaszane węgierskim organom podatkowym, niezależnie od kwoty transakcji.

Wciąż kandydująca do UE Albania objęła od 2021 r. obowiązkiem e-faktur transakcje B2G, B2B, a także B2C. W tym kraju faktury zawierają kod QR. W sąsiadującej z nią Serbii, która również ma status kraju kandydującego, obowiązek e-faktur dla B2B wprowadzono 1 stycznia 2023 r. Słowacy platformę do e-faktur uruchomili w 2023 r., ale tylko w celach testowych.

Reszta Europy się nie spieszy

‍

Do roku 2028 zostało sporo czasu, dlatego wiele krajów podchodzi do e-fakturowania etapami, testując rozwiązania informatyczne lub nakładając obowiązek w pierwszej kolejności na największe przedsiębiorstwa.

Wdrożenia etapowe od 2024 r. planuje Belgia, Francja, Hiszpania i Rumunia. Belgia planuje wprowadzić obowiązek dla podatników o rocznym obrocie powyżej 9 mln euro od 1 lipca 2024 r, pół roku później dla średnich firm, a w połowie 2025 r. e-faktury będą wystawiać wszystkie firmy. 

Chorwacja, Niemcy, Słowacja i Słowenia planuje wprowadzenie e-faktury od 2025 r. Komisja Europejska udzieliła Niemcom pozwolenia na rozpoczęcie stosowania dobrowolnego e-fakturowania B2B od stycznia 2025 r. Obowiązek, dotyczący firm z obrotem przekraczającym 800 tys. euro, wejdzie w życie od 2027 r.

We Francji e-faktury są obecnie dobrowolne, ale w latach 2024-2026 staną się obowiązkowe. Najpierw, w połowie 2024 r., będą obowiązkowe dla B2B i B2C w firmach zatrudniających ponad 5 tys. pracowników z rocznym przychodem ponad 1,5 mld euro. Pół roku później obowiązkiem zostaną objęte firmy zatrudniające poniżej 5 tys. osób. Od 1 stycznia 2026 r. wszystkie MŚP zatrudniające mniej niż 250 pracowników z roczną sprzedażą mniejszą niż 50 mln euro.

W Danii e-fakturowanie B2B jest na razie dobrowolne, przedsiębiorcy mogą wymieniać się fakturami elektronicznymi, jeśli obie strony wyrażą na to zgodę. W 2022 r. szwedzki urząd skarbowy rozpoczął projekt mający na celu ocenę potencjalnych rozwiązań, ale bez wiążących dat. W Norwegii z faktur elektronicznych mają obowiązek korzystać wyłącznie administracje rządowe i ich dostawcy, mimo dobrowolności często stosowane są w sektorze prywatnym. 

W Finlandii, gdzie oszustwa podatkowe są na bardzo niskim poziomie, rząd popiera wykorzystanie cyfrowych rozwiązań w walce z oszustwami podatkowymi, ale zamierza również uprościć system VAT i zmniejszyć koszty administracyjne, które ponoszą przedsiębiorcy. Proponowane rozwiązania będą wprowadzane etapami w latach 2024–2028. Podobnie Holandia może poszczycić się niskim poziomem oszustw rzędu 3 proc. dochodu z VAT. Kraj jest na etapie pilotażu, dopiero w 2023 r. wprowadzono obowiązek e-faktur dla sektora B2G. Korzystanie z faktur elektronicznych między firmami jest dobrowolne, chociaż faktycznie dość powszechnie stosowane za obopólną zgodą stron.

W Wielkiej Brytanii nie ma centralnej platformy do fakturowania elektronicznego, firmy przesyłają zeznania podatkowe do urzędu skarbowego (HTMC) od 2019 r. Mali przedsiębiorcy o rocznych przychodach przekraczających 50 tys. funtów będą zobowiązani do e-raportowania od 2026 r. W Szwajcarii, która nie należy do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, obowiązek e-faktur dotyczy tylko umów B2G o wartości przekraczającej 5 tys. franków. 

W tabeli przedstawiamy informacje o obowiązku elektronicznego fakturowania dla sektora publicznego (B2G) oraz biznesu (B2B) dla 27 krajów EU oraz 4 krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Norwegia, Islandia, Liechtenstein, Wlk. Brytania).

‍

[Kontynuacja tekstu poniżej]

‍

‍

‍

Dane na podstawie zestawienia Komisji Europejskiej oraz raportu Navigating GlobalTax and E-invoicingCompliance in 2023 od Unifiedpost Group.

‍

Luka VAT maleje, ale wciąż jest ogromna

‍

Dlaczego podatek VAT jest ważny? Z wpływów z VAT rządy finansują usługi publiczne, czyli opiekę medyczną, transport publiczny czy szkoły. W interesie wszystkich leży, aby ograniczać oszustwa związane z wyłudzaniem VAT czy unikaniem podatków. Rządy nie mogą skutecznie planować wydatków na usługi publiczne, jeśli oczekiwany podatek VAT nie jest równy faktycznym wpływom do kasy. W 2021 r. udział VAT stanowił około 27 proc. rocznych wpływów podatkowych w instytucjach rządowych i samorządowych w UE.

Kraje członkowskie straciły 61 mld euro w 2021 r. z tytułu podatku VAT w porównaniu do 99 mld euro w 2020 r., wynika z danych Komisji Europejskiej z października 2023 r. Mimo, że to wciąż gigantyczna strata, widać tendencję spadkową, zwłaszcza w porównaniu do luki z  2019 r., która wyniosła 134 mld euro, a w 2017 r. 137,5 mld euro. W latach 2019-2021 gospodarki Francji, Hiszpanii, Holandii, Niemiec, Polski i Włoch łącznie odpowiadały za ponad 80-procentową redukcję luki VAT w Unii. Najmniejszą stratę, rzędu ok. jednego punktu procentowego, odnotowano w Holandii, Finlandii, Hiszpanii i Estonii.